Đặng Dung - vị chiến tướng văn võ song toàn

by hodangvietnam Sat Jul 23, 2022 2:43 pm

Đặng Dung (1373 - 1414) là con trai danh tướng Đặng Tất, ông là trụ cột chống đỡ cho nhà Hậu Trần trong suốt 5 năm, chống lại sức mạnh của quân Minh. Ông và các tướng Nguyễn Cảnh Dị,, Nguyễn Súy không chỉ giữ thế phòng thủ miền Thanh - Nghệ mà còn nhiều lần đưa quân ra Bắc đánh quấy nhiễu đồn trại của quân Minh.
Năm 1413, sau nhiều thất bại quân sự trước đại tướng Trương Phụ nhà Minh, binh lực của nhà Hậu Trần bị suy yếu trầm trọng. Đặng Dung tập hợp những đội quân còn lại, nhân lúc đêm tối đem voi đột kích vào doanh trại quân Minh tại bến Sái Già, nổi lửa đốt một nửa doanh trại. Trong lúc rối loạn, Đặng Dung nhảy lên thuyền chỉ huy của Trương Phụ mà đánh giết, vệ sĩ của Trương Phụ không cản nỏi. Trương Phụ phải thay áo giả làm người hầu trốn sang thuyền nhỏ mới thoát.
Quân Minh thấy quân Hậu Trần ít nên đánh kẹp lại. Đặng Dung mở đường thoát được nhưng quân sĩ tan rã gần hết. Một thời gian ngắn sau Đặng Dung và vua tôi nhà Hậu Trần đều bị bắt sống trong rừng. Theo Đại Việt sử ký tiền biên, trên đường bị giải sang Kim Lăng, vua Trùng Quang và Đặng Dung nhảy xuống biển tự sát. Theo Minh sử thì vua tôi nhà Hậu Trẩn bị giải đến Kim Lăng hạch tội rồi mới bị giết.
Sử gia Ngô Sĩ Liên nhận xét: "Trận đánh ở Sái Già, Đặng Dung, Nguyễn Súy đem tàn quân trơ trọi chống lại bọn giặc mạnh, quân tướng đều tinh nhuệ. Dung nửa đêm đánh úp doanh trại giặc làm cho tướng giặc sợ hãi chạy trốn, đốt hết thuyền bè, khí giới của chúng, không phải người thực sự có tài làm tướng, thì có làm được như thế hay không?"
Đặng Dung là người văn võ toàn tài, có chí khí, dù biết việc khôi phục nhà Trần là vô vọng nhưng không ngã lòng. Bài thơ Thuật Hoài của ông có câu: "Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma" (Bao phen đem gươm Long Tuyền mài dưới trăng) được người đời sau nhận xét rằng: không phải người hào kiệt không thể có thơ này!
- Đỗ Hiệp -
Cảm hoài
Thế sự du du nại lão hà?
Vô cùng thiên địa nhập hàm ca.
Thời lai đồ điếu thành công dị,
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa.
Trí chủ hữu hoài phù địa trục,
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà.
Quốc thù vị báo đầu tiên bạch,
Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma.
Dịch nghĩa
Cảm hoài
Việc đời dằng dặc mà ta đã già, biết làm thế nào?
Trời đất mênh mông đắm trong cuộc rượu hát ca.
Khi gặp thời, người làm nghề hàng thịt, kẻ câu cá cũng dễ thành công,
Lúc lỡ vận, bậc anh hùng đành phải nuốt hận nhiều.
Giúp chúa, những mong xoay trục đất lại,
Rửa vũ khí không có lối kéo tuột sông Ngân xuống.
Thù nước chưa trả được mà mái tóc đã bạc sớm,
Bao phen mang gươm báu mài dưới bóng trăng.
Bản dịch của Tản Đà
Việc đời man mác, tuổi già thôi!
Đất rộng trời cao chén ngậm ngùi.
Gặp gỡ thời cơ may những kẻ,
Tan tành sự thế luống cay ai!
Phò vua bụng những mong xoay đất,
Gột giáp sông kia khó vạch trời.
Đầu bạc giang san thù chửa trả,
Long tuyền mấy độ bóng trăng soi.
Bản dịch của Phan Kế Bính
Việc đời bối rối tuổi già vay,
Trời đất vô cùng một cuộc say.
Bần tiện gặp thời lên cũng dễ,
Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay.
Vai khiêng trái đất mong phò chúa,
Giáp gột sông trời khó vạch mây.
Thù trả chưa xong đầu đã bạc,
Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày.
Bản dịch của Nguyễn Văn Trình
Việc đời dặc dặc tuổi già đây
Trời đất miên man nhịp hát hay
Bần tiện gặp thời thành nghiệp dễ
Anh hùng lỡ vận hận căm đầy.
Mong xoay trái đất lo phù chúa
Muốn rửa sông trời khó kéo mây.
Thù nước chưa đền đầu đã bạc
Mài gươm dưới nguyệt mấy thu rày.
Nguồn: https://www.facebook.com/daivietsuquan/photos/a.234333977206860/998468727460044 https://www.facebook.com/daivietsuquan/photos/a.234333977206860/998468727460044